موفق ترین نظام آموزشی جهان
(آموزش وپرورش ژاپن)
نظام آموزشی فعلی ژاپن که بعد از انقلاب میجی تاسیس شده است یکی از موفق ترین نظام های آموزشی در جهان هست. در ژاپن سعی می شود در مدارس علاوه بر علوم رایج، راه و رسم زندگی و کار نیز به دانش آموزن آموخته شود تا آن ها را برای زندگی در جامعه آماده شوند....
بقیه درادامه مطلب
موفق ترین نظام آموزشی جهان
(آموزش وپرورش ژاپن)
كشور كوچك ژاپن در كنارهی اقیانوس آرام طی چند دهه ی اخیر توانسته است خود را به عنوان یكی از امپراطوران تكنولوژی ، صنعت و اقتصاد به جهان معرفی نماید مسلماً منابع نفت وگاز باعث توسعهی این كشور آتشفشانی و زلزله خیز نشده است بلكه توجه به نیروی انسانی و مدیریت آن ، راز توسعه ی ژاپن بوده است .
در مطالعات « تیمز »كه در باره پیشرفت تحصیلی بیش از 40 كشور جهان و در درسهای ریاضی و علوم تجربی انجام گرفته است ژاپن در این 2 درس و در تمام مقاطع سنی بین 3 كشور اول بوده است .همچنین «پرفسور وزرا وگلezra vogel » استاد دانشگاه هاروارد در تحقیقات خود به این نتیجه دست یافت كه دانش آموزان ژاپنی كه دوره ابتدایی را در كشور آمریكا گذراندهاند هنگام بازگشت به كشور خود از همسالان خود در درسهای ریاضی و علوم عقبترند .
نگاهی به ژاپن
كشور آتشفشانی و زلزلهخیز ژاپن از 4 جزیزه بزرگ و3900 جزیره كوچك تشكیل شده است .مساخت ژاپن 378 هزار كیلومترمربع – كمتر از یك چهارم ایران – و جمعیت آن 125 میلیون نفر – یعنی 2 برابر ایران – است . بیش از 67 در صد این كشور را كوه و جنگل و 15 در صد آن را زمینهای كشاورزی فراگرفته است . این كشور فاقد هرگونه منابع طبیعی مثل نفت وگاز است ولی درآمد سرانه مردم آن 38 هزار دلار- 15 برابر ایران – است كه این نشانگر آنست كه سطح رفاه در این كشور آسیایی از آمریكا و بسیاری از كشورهای اروپایی بالاتر است . عمر متوسط مردان ژاپنی 78 و عمر متوسط زنان این كشور 85 سال است . – 15 سال بیشتر از ایران – مهمترین ویژگی مردم ژاپن سخت كوشی ، قناعت ، نظم و روحیهِ همكاری ومشاركت آنهاست .
تاریخ مدارس ژاپن
تاریخ آموزش و پرورش ژاپن را می شود به دو دوره ی قبل و بعد از « انقلاب میجی» تقسیم كرد . این انقلاب 20 سال بعد ازاصلاحات امیركبیر در سال1868 میلادی آغاز و ادامه پیدا كرد. تا قبل از این انقلاب 2 نوع مدرسه در ژاپن بود «مدارس هانكو» ویژه ی ساموراییها و «مدارس تراكویا» مخصوص آدمهای عادی . در سال 18771 یعنی 3 سال بعد از انقلاب میجی ، آموزش وپرورش ژاپن تاسیس شد . در سال 1872تقریباً 28 درصد از افراد لازمالتعلیم به مدرسه ی ابتدایی می رفتند . ویكصد هزار نفر در دبیرستان ثبتنام كردند . در سال 1920 این میزان به یك میلیون ودویست هزار نفر افزایش پیدا كرد . در سال 1948 آموزش نابینایان اجباری شد . در سال 1986بیش از 90 درصد كودكان ژاپنی به پیشدبستانی رفتند و 94 در صد دانش آموزان به مرحله ی دوم دبیرستان راه یافتند .
ساختار آموزش وپرورش ژاپن
تعلیم و تربیت ژاپن به عهدهی وزارت آموزش وپرورش ، علوم وفرهنگ ژاپن است . این وزارت آموزش كودكان را از دوره ی ابتدایی آغاز میكند و تا پایان دانشگاه ادامه می دهد . علاوه بر مدارس و دانشگاه ، مراكزی مانند موزه ها ،نمایشگاه ها سالن های تئاتر و سینما نیز زیر نظر این وزارت است نحوه اداره مدارس ، انتخاب كتابهای درسی ، استخدام نیرو و تعیین روزهای فعالیت مدارس به عهدهی ،شورای آموزش وپرورش » است .هر استان ، شهر و روستا شورای آموزش وپرورش دارد . این شوراها 3 تا 5 عضو دارد و توسط استاندار یا فرماندار به مدت 4 سال انتخاب می شود . هزینهی آموزش و پرورش همچون اداره ی آن بین دولت مركزی ، استانداری و شهرداری تقسیم میشود . در سال 1984 حدود30 درصد هزینه مدارس را دولت ، 44 درصد را استانداری و 26 درصد را شهرداری به عهده داشته است .
استانداردهای مدارس ژاپن
مساحت هر كلاس عادی در ژاپن 74 متر است و مساحت هر مدرسه ی 6 كلاسه 10 هزار متر مربع و مساحت هر مدرسهی 12 كلاسه 16 هزار متر مربع است . هر مدرسهی ابتدایی دارای اتاق تكثیر ، اتاق بهداشت ، اتاق موسیقی ، سالن غذاخوری ،سالن ورزش و استخر سرپوشیده و زمین چمن است . در سال 1986بیش از 95 درصد مدارس دارای سالن ورزش با مساحت حداقل 800 متر و حدود 81 درصد مدارس ابتدایی و70 درصد مدارس متوسطه دارای استخر سرپوشیده بوده است .مدارس ژاپن دارای امكانات كافی در بخش سمعی ، بصری است .در سال 1989 – 1368 شمسی - حدود 99 درصد مدارس دارای تلویزیون ٍ اورهد و ویدئوبوده است . در سال 1998 به طور متوسط هر مدرسه ی ابتدایی 10 رایانه داشت این تعداد برای متوسطه بیشتر است .در سال 1992 بیش از 99 درصد دانشآموزان ابتدایی و82 در صد دانش آموزان مدارس متوسطه نهار دریافت میكردند .
آموزش در مدارس ژاپن
یادگیری در طول زندگی
یكی از برنامههای مدارس ژاپن اجرای برنامه های یادگیری در همه زندگی است. در حقیقت یادگیری در تمام عمر به اندازه آموزش و پرورش رسمی اهمیت دارد. شعار آنها این است: هر فرد در هرجا و هر زمان باید بیاموزد. ایجاد مراكز دانشگاهی مكاتبهای، مدارس شبانه و دانشگاه سیما برای این منظور است.
ساعت حضور دانش آموزان در مدارس ۴۸ ساعت در هفته است و ازساعت ۸ صبح تا ۴ عصر به صورت پیوسته ادامه دارد. دانش آموزان ابتدایی ۲۲ ساعت و متوسطه ۱۶ ساعت در كلاس درس سپری میكنند و بقیه با برنامه هایی مانند فعالیت های گروهی، جشنها و نهار و استراحت سپری می شود.
معلمان عقیده دارند دانشآموزان این مقطع برای یادگیری علم به مدرسه نمیآیند بلكه هدف از مدرسه دیدار دوستان است. در مدارس ابتدایی به بازی، كاردستی، موسیقی وخانه داری (آشپزی، خیاطی و نظافت) توجه بسیار میشود. این گونه برنامهها یك سوم اوقات دانشآموزان را به خود اختصاص می دهد. دانشآموزان مدارس ژاپن از همان كلاس اول ابتدایی در برنامهای با عنوان "به سوی كار" به یادگیری و انجام حرفه هایی مانند زراعت و صنعت میپردازند.
در ژاپن چهار شیوه ی ورود به دانشگاه وجود دارد: یكی از راههای ورود به دانشگاه از طریق آزمونهای متمركز ملی است. البته همه دانشگاهها، مقصود دانشگاههای خصوصی است، ملزم به برگزاری این آزمون نیستند. تا سال ۲۰۰۶ درواقع ۷۴۴ دانشگاه در ژاپن وجود داشت، ۸۷ دانشگاه ملی (دولتی)، ۸۹ دانشگاه ریاستی / شهری و ۵۶۸ دانشگاه هم خصوصی بودند و هر كس می خواست به دانشگاه ملی برود باید در كنكور متمركز شركت می کرد.
دانشگاههای خصوصی، بعضیشان آزمون اختصاصی خو د را نیز دارند و در باره ی نتیجه كار هم تصمیم میگیرند. برخی دانشگاههای خصوصی هم هستند كه از نتایج امتحان متمركز استفاده میكنند.
البته و به هر حال، داوطلبانی كه در آزمون متمركز شركت میكنند پس از به دست آوردن حداقل نمره قبولی و عبور از سیستم آزمون متمركز باید در امتحانات اختصاصی هر دانشگاه هم حاضر شوند. مقصود این است كه هر دانشگاه یك حداقل برای نمره قبولی در آزمون متمركز دارد و بعد از آن امتحان خاص خود را هم برگزار میکند.
راه دیگر ورود به دانشگاه، ارائه توصیه نامه از طرف دبیرستانهاست. هم دانشآموزانی كه نمرههای بالایی در دبیرستان به دست آوردهاند میتوانند خود را برای پذیرفته شدن پیشنهاد بكنند و هم اینكه ممكن است دانشگاههای خصوصی از مدارس بخواهند كه دانشآموزان خوب خود را توصیه كنند.
یك شیوه دیگر هم اقدام از طریق اداره پذیرش است. البته این شیوه، كه اصلش آمریكایی است، الان خیلی مرسوم نیست و به صورت استثنایی انجام میشود. به طور معمول دانشآموز باید قابلیت ویژهای داشته باشد تا از این طریق اقدام كند، برای مثال در درس، ورزش یا یك مهارت و هنر عالی باشد. ریشه این كار هم به جذب دانشآموزان نخبه برمیگردد و اینكه دانشگاههای خوب سعی میكنند دانشآموزان نخبه را جذب كنند، ولی تعداد چنین دانشآموزانی طبعا محدود است و بنابراین ممكن است از این طریق، اما به دلایل دیگری هم، دانشجو پذیرفته شود.
بنابراین با توجه به شیوههای مختلف انتخاب دانشجو و سطوح مختلف دانشگاهها به لحاظ علمی و اعتبا، نمیتوان به صورت كلی در باره ی تمام دانشگاههای ژاپن صحبت كرد و اینكه چنین یا چنان هستند، به همین ترتیب نمیتوان به یك نحو هم در باره ی دانشجویان صحبت كرد. در واقع بستگی به این دارد كه شما میخواهید با كدام هدف مثلا موقعیت اجتماعی، یادگیری و شغل، به دانشگاه بروید.
شعار ژاپنی ها این است ؛ هر فرد در هرجا و هر زمان باید بیاموزد
نظرات شما عزیزان: