روش تدریس آزمایشگاهی
الگوی تدریس آزمایشگاهی، روشی است که بیشترین تمرکز را بر اطلاعات دست اول دارد.اطلاعات دست اول اطلاعاتی است که از طریق انواع جستارها و آزمایش ها به دست می آید. آزمایش، مشاهده و کاربردهای مواد واقعی از سوی افراد و گروه های کوچک پدیدآیی اطلاعات را فراهم می آورد.
براندوین و شواب اظهار داشته اند که یکی از خصیصه های عام تدریس آزمایشگاهی این است که مرز ساختگی بین کلاس و آزمایشگاه و ذهن و عمل را از میان برمی دارد. برخی تصور می کنند وجود آزمایشگاه استفاده از روش تدریس آزمایشگاهی را تضمین می کند. ولی چنین پنداشتی درست نیست؛ وجود آزمایشگاه می تواند زمینه ساز باشد؛ آن چه حیاتی است وجود مهارت استفاده از روش تدریس آزمایشگاهی است. معلمانی که توانایی هدایت کارهای فردی و جمعی را دارند می توانند از روش تدریس آزمایشگاهی استفاده کنند. هدف از روش تدریس آزمایشگاهی کمک به نمایان شدن خصیصه های رخداد ها و مواد، تجزیه و تحلیل و ترکیب ارزشیابی و بازسازی رخداد ها و مواد و روابط دانست. آزمایشگاه مکان مناسبی است که در آن مهارت های یادگیری اکتشافی، حل مسئله و کاوشگری آموخته شود.
مفاهیم اساسی روش تدریس آزمایشگاهی
آن چه روش حاضر را از روش های دیگر متمایز می سازد وجود آزمایشگاه است. آزمایشگاه مکانی است که یادگیرندگان با هدایت ها و رهنمود های معلم به کشف حقایق، رابطه ها و علت ها و ... می پردازند. اطلاعات مورد اشاره را معلم در اختیار یادگیرنده نمی گذارد بلکه خود وی آن را می یلبد. « کاربست مهارت های فرایندی» از مفاهیمی است که در این روش تدریس نقش محوری دارد.
مهارت های فرایندی
مهارت های فرایندی، آن دسته از واکنش های ذهنی هستند که زمینه های اندیشیدن را برای هر کسی به ویژه یادگیرندگان فراهم می آورد.
برخی مهارت های فرایندی:
1- مشاهده: آن گونه فعالیتی است که فراگیرنده با استفاده از خواص بینایی، چشایی، بویایی، لامسه و شنوایی به شناخت جهان اطراف اقدام می کند.
2- پیش بینی: توصیفی است درباره ی آن چه تصور می رود اتفاق خواهد افتاد.
3- استنباط: تشریح مشاهدات و قضاوت درباره ی رخدادها است.
4- صورت بندی و استفاده از الگوها: از این مرحله برای اشیا یا رویدادهایی که اغلب کوچک یا بزرگند و امکان استفاده و مشاهده ی دقیق و درست آن ها مقدور نیست استفاده می شود.
5- آزمایش: از آزمایش برای آزمون فرضیه ها استفاده می شود. پس از خاتمه ی آزمایش باید اطلاعات به دست آمده را تفسیر و نتایج استخراج گردد.
6- مقایسه: از مقایسه برای استخراج ویژگی های مشترک و متفاوت اشیا و رویدادها استفاده می شود.
7- اندازه گیری: برای مشاهده دقیق اشیا و رویداد ها از اندازه گیری استفاده می شود.
مراحل اجرای روش تدریس آزمایشگاهی
ریسک اشاره می کند که هر معلم در تدریس با استفاده از روش آزمایشگاهی باید سه مرحله زیر را رعایت کند:
1- مرحله ی آماده سازی
2- مرحله ی زنگ کار(مدت کار)
3- مرحله جمع بندی
مثال: تهیه ی بلورهای نمک
1- مرحله آماده سازی
در این مرحله معلم درباره ی آن چه آزمایش یا کاوش خواهد شد تصمیم می گیرد.
الف) آن چه دانش آموزان باید کشف کنند؟
* بلور ها هر یک اشکال متفاوتی دارند.
* بلورها با افزوده شدن لایه های دیگر بزرگتر می شوند، ولی شکل اصلی بلور حفظ می شود.
* جامدات واقعی شکل بلوری دارند.
ب) مواد و وسایل مورد نیاز:
قاشق غذاخوری- یک عدد بطری- یک عدد درپوش بطری- نمک- آب- یک عدد لیوان نمک- عدسی دستی
ج) آن چه به بحث گذاشته می شود:
* بلور چیست؟
* چگونه می توان بلور ساخت؟
* در حین تشکیل بلور چه چیزی رخ می دهد؟
2- زنگ کار:
در این مرحله دانش آموزان به صورت فردی یا گروهی به جستجوی راه حل های مسئله یا آزمایش های داده شده می پردازند. ماهیت مسئله یا آزمایش، طول زنگ کار را تعیین می کند.
آن چه در این میان حائز اهمیت است این که هر کدام از دانش آموزان باید به صورت فعالانه به آزمایش و جست و جوی پاسخ اقدام کنند. در ضمن کار معلم باید به افراد و گروه ها سرکشی کند و آنان را هدایت و راهنمایی کند.
3- جمع بندی
در این مرحله دانش آموزان درباره ی اطلاعات به دست آمده از کاوش ها و آزمایش ها به بحث می نشینند و معلم تلاش می کند تا دانش آموزان را برای حصول یک نتیجه رهنمون گردد. در این مرحله معلم دست به سنجش هم می زند. هدف از سنجش اندازه گیری میزان دانش و مهارت های محقق شده است.
مثال:
معلم از دانش آموزان می خواهد نتیجه ی آن چه را از بررسی بلور نمک به دست آورده اند به صورت خلاصه بیان کنند. سپس از دانش آموزان درخواست می شود تا پیش بینی خود را درباره ی وضعیت های زیر بیان کنند:
1- اگر در حین تشکیل بلور ظرف تکان داده شود چه رخ می دهد؟
2- اگر دمای محل تشکیل بلور تغییر کند چه رخ می دهد؟
در این مرحله ارائه ی نتیجه بررسی بلورها و اطلاعات مربوط به مهارت های فرایندی، ارزشیابی تلقی می شود.
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت: