هنر پايه ششم
هنر پايه ششم
جايگاه و نقش هنر در برنامه ي درسي دوره هنر
هنر چيست؟ لفظ هنر در زبان سانسكريت از دو كلمه ي سو به معناي نيك و هر چيز خوب و نيك كه فضايل و كلماتي بر آن استوار است و نر يا نره به معناي زن و مرد تشكيل شده است. در اوستا به شكل هونر آمده كه از صفات اهورا مزدا به معناي خوب و نيك است. در زبان فارسي ميانه يا پهلوي و در دوره ي اسلام به صورت هنر به معناي انسان كامل و فرزانه و هم به معناي كمال و فضيلت آمده است.هنر دو بعد دارد يك بعد آن دلالت بر فرزانگي و كمال دارد و بعد ديگر آن توانايي بيان احساسات و عواطف است.
آميزه اي از ايجاد و بعد خداوندي سبحان را جمال مطلق و خالق همه ي زيبايي ها مي شناسد و جهان را جلوه ي از جمال خالق يكتا ميداند.
*هنر به عنوان موضوع درسي:
هنر در جدول مواد درسي دوره ابتدايي 2ساعت در هفته پيش بيني شده است.
در حوزه هنر هر يك از انواع هوش در ارتباط با هوش هاي ديگر ميتوانند براي توليد و فهم آثار هنري استفاده ميشود.
در فرايند توليد آثار هنري احساس عواطف تخيل و انديشه تو ام ميشود و نتيجه آن محصول هنري است فرد توليد مي كند.
در برداشت هاي حسي و زيبايي شناختي فرد در ارتباط با خلقت و محيط اطراف او شكل مي گيرد يعني از هوش طبيعت گرا استفاده ميكند.
در تربيت شنوايي از هوش موسيقيايي و در قصه و نمايش از هوش زباني و كلامي و حركتي و جسماني بيشتر استفاده ميشود .هنگامي كه دانش آموز توليدات هنري خود را در معرض ديد و قضاوت قرار ميدهد هوش درون فردي و برون فردي مطرح مي شود بهتر است درس هنر با ارتباط با خلقت شروع شود و سپس به دسته هاي نقاشي كاردستي تربيت شنوايي قصه و نمايش بپردازد.علاوه بر اينها با ميراث فرهنگي و رشته هاي هنري اشنا مي شود.
آشنايي با برنامه ي درس هنر دوره ي ابتدايي
رويكرد برنامه ي درسي هنر يا همان تربيت هنري در صدد شكوفايي فطرت دانش آموزان از طريق ايجاد محيط آزاد براي تقويت حواس تخيل خلاقيت ظرفيت هاي تهفته هوش و تفكر و افزايش حساسيت دانش آموزان نسبت به ويژگي ها و ابعاد زيبا شناختي اشياء و پديده هاي مختلف است.
تربيت هنري را به پنج موضوع كلي مي توان تفكيك كرد كه عبارتند از:
1-ارتباط با خلقت 2-زيبايي شناختي 3-توليد محصول هنري 4-آشنايي با ميراث فرهنگي و تاريخ هنر ايراني 5-نقد هنري
ارتباط با خلقت: فعاليت هاي مناسب هنري در ارتباط با الهام گرفتن از آن ضمن افزايش حساسيت هنري آن ها نسبت به طبيعت و زيبايي ها و ويژگيهاي آن باعث لطافت بيشتر روح آنان خواهد شد. كودكان از عناصري چون شكل رنگ صدا براي ايجاد رتيم بافت تناسب تعادل تقارن و ديگر ويژگيهاي طبيعت در آثار هنري خود بهره گيرند.
*زيبايي شناختي
هنر مبتني بر شناخت و خلق زيبايي است و آفرينش يك اثر زيباي هنري جز با شناخت مفهوم جمال و زيباسس ميسر نميشود. بيان واقعيت هاي زيبا و بيان زيباي واقعيت ها و خلق زيبايي هايي كه وجود خارجي ندارند هنر از مرحله ي تقليد از طبيعت هم فرا تر مي رود.
هر يك از حواس نوعي از زيبايي را درك مي كند. اساس مصداق خوب در حس(حس خوبي دارم)درك زيبايي توسط آن حس است خوب از منظر حس بينايي يك منظره ي زيباست.از منظر حس شنوايي صدايي زيبا. از منظر حس لامسه لمس كردن بافتي زيبا. از منظر حس چشايي يك مزه ي مطبوع و از نظر حس بويايي يك بوي خوش است.
خداوند انسان را به بهترين صورت آفريده است.
خلق السماوات في الارض با الحق و صوركم فا حسن صوركم
«يعني شما را در بهترين و زيبا ترين صورتي كه بر تر از آن ممكن نيست آفريده است.»
توليد محصول هنري: انسان به عنوان مظهر خلاقيت و ابداع الهي و به واسطه ي نيروي فكر تخيل و قدرت آفرينندگي ذاتا" به نوآوري علاقه مند است. از اين رو تربيت هنري رويكردي است در جهت بروز و رشد دين و ديهه الهي.
به منظور ايجاد فرصت براي بروز خلاقيت در كودكان بايد آن ها را دريافتن راه مناسب بيان هنري از او گذاشت و از دادن الگو ها نقش ها رنگ ها و حركت هاي از پيش تعيين شده اجتناب كرد.
آشنايي با تاريخ هنر ايران:
در تربيت هنري كودكان با فرهنگ و هنر ايراني آشنال ميشوند.آن ها آثار هنري و تاريخي و نيز آداب و رسوم و سنت هاي پسنديده كشور خود را در قالب آشنايي با ميراث فرهنگي و هنر ايران ميشناسند.
نقد هنري: در فرهنگ نامه ي ادبي فارسي آمده است كه نقد در لغت به معناي جدا كردن سره از نا سره و شناخت خوب از بد است. در اصطلاح ادبي فني است كه به توصيف و تجزيه و تحليل آثار هنري و سنجش جنبه هاي كمي و كيفي و ما هوي آن ها ميپردازد.هدف نهايي نقد داوري كردن يا دادن معيار هايي براي داوري است.
در دوره ابتدايي در پايان هر فعاليت هنري لازم است كودكان را تشويق كنيم تا فعاليت و اثر هنري خود و دانش آموزان ديگر را توصيف كنند و توضيحاتي براي بهتر شدن آهن اثر هنري بدهند. به اين ترتيب مقدمات آشنايي با نقد و تجزيه ي و تحليل هنري فراهم ميشود.
اصول حاكم بر سازماندهي محتوا:
1-برخورداري درس هنر از يك جايگاه مستقل و تعريف شده.
2-جامعيت محتوا 3-انعطاف پذيري 4-كودك محوري 5-پرورش خلاقيت 6-تلفيق رشته هاي هنري 7-يادگيري مشاركتي 8-پويايي و استمرار
اهداف جزئي درس هنر:
1-آشنايي با خلقت به عنوان منبع الهام آفرينش هنري
2-آشنايي با رشته هاي هنري
3-آشنايي با ميراث فرهنگي و هنري ايران
4-آشنايي مقدماتي با ابزار و مواد هر يك از رشته هاي هنري
5-توسعه ي مهارت هاي حسي
6-توسعه ي مهارت هاي گفتاري
7-توسعه ي مهارت هاي حركتي براي كاربرد مواد و ابزار و فنون ساده هنري
8-توسعه ي قابليت هاي تفكر
9-توسعه ي مهارت هاي اجتماعي
10-...
اهداف يادگيري پايه ششم:از آن جا كه هنر داراي كاركرد اوليه و ثانويه ميباشد اهداف برنامه ي درسي هنر در پايه ششم همسو با اهداف كلي دوره ي ابتدايي و با توجه به كارد اوليه و ثانويه آن ها تهيه و تدوين گرديد.اهداف ويژه ي برنامه ي درسي هنر در پايه ششم با توجه به هر دو نوع كاركرد عبارتند از :
1-تربيت تحملاني و تقويت تفكر
2-تعميق باور به ارزشمندي نهاد خانواده وطن فرهنگ و هويت اسلامي ايراني و ارج نهادن به ميراث فرهنگي قانون صداقت و پاكي.
3-تقويت باور به هدفمندي خلقت آيه بودن آن و ارزشمندي مخلوقات و درك قوانين و زيباي.
4-آشنايي با آداب و مهارت هاي زندگي و به كار گيري آن ها.
محتواي برنامه ي درسي هنر:
1- ارتباط با طبيعت 2-نقاشي 3-كاردستي 4-تربيت شنوايي 5-قصه گويي 6-نمايش 7-آشنايي با ميراث فرهنگي
فعاليت هاي ياد دهي-يادگيري دانش آموزان
1-عناصر طبيعت
2-الفباي طبيعت (الفباي هنر ها )
الفباي طبيعت شامل نقطه خط شكل(سطح و حجم) رنگ و بافت و.... مي باشد كه همان مباني هنر هاي تجسمي مي باشد.
نقطه:براي اين بخش از نمونه هاي طبيعي استفاده كنيد.مثال دانش آموزان مي توانند يك برگ را جلوي نور بگيرند و كوچكترين چيزي را كه مي بينند نام ببرند.
نقطه هاي نوراني روي برگه ها آن ها را با مفهوم نقطه اي كه اولين عنصر بصري است آشنا مي كند.كودكان انواع نقطه ها را در طبيعت مي شناسند ماننده دانه هاي شن سنگ ريزه ها قطره هاي باران خال هاي بار پروانه ستاره هاي آسمان و.....
آن هارا تشويق كنيد در مورد تنوع نقطه ها (عكس برگ و گل)
از دانش آموزان بخواهيد ويژگي هاي مختلف نقطه ها را بررسي كنند و ببينند شكل دانه هاي شن با قطره هاي باران حبه انگور و يا ستارگان آسمان متفاوت است
حجم ---1- طبیعی -- غیر هندسی مانند درخت ها، بدن حیوانات، سبزیجات، سنگ ها هندسی مانند مروارید، بعضی از میوه ها مانند پر تقال و هندوانه گرد بعضی از برگ ها مانند نارون
حجم ---2- مصنوعی حجم های دست ساخت انسان مانند کمدها، جعبه ها، اتوبوس ها
دانش آموزان را تشویق کنید انواع حجم های طبیعی را جستجو کنید و ویژگیهایی هر یک را بررسی و آن ها را با هم مقایسه کنند. باز آنها بخواهید با انواع سنگها، صدف ها ، میوه های کاج یا سایر مواد که در طبیعت جمع آوری کرده اند، مشکل دلخواه خود را بسازند.
پس از آشنایی دانش آموزان با حجم های طبیعت ، آن ها را به جستجوی انواع حجم های هندسی و غیر هندسی دست ساخت بشر تشویق کنید. مانند انواع ساختمان ها ، کمدها ، جعبه ها ... که به شکل مکعب هستند و انواع صندلی ها ، اتومبیل ها، هواپیماها ، کشتی ها .... که به صورت غیر هندسی هستند.
نقاشی ها
مراحل اجرای فعالیت های یاد دهی و یاد گیری
دانش آموزان را گروه بندی و وظایف فردی و گروهی آنان را تعیین کنید.
آن ها را به طبیعت ببرند.
فرصت مشاهده جست و جو و جمع آوری آن چه دوست دارند به آن ها بدهید.
درباره آن چه جمع آوری کرده اند، فکر کنند و یک محصول هنری تولید و آن را ارائه دهند.
دو گروه بزرگ ، درباره مشاهدات، محصول هنر و احساسات خود گفت و گو کنند.
نمونه فعالیت های نقاشی در پاییه ششم
نقاشی با موضوع معین
مراحل
معلم با پرسش و پاسخ از دانش آموزان بناهای تاریخی و ارزشمند استان یا کشور خود را معرفی می کند و از آن ها می خواهد که با استفاده از روش های مختلف ( استفاده از کتابخانه، گفت و گو یا افراد مطلع ،استفاده از برنامه های صدا و سیما و....)
متناسب با امکانات هر منطقه در مورد ویژگیها و کارکردهای مختلف بنا اطلاعات جمع آوری کنند و در جلسه بعد گزارش دهند- جلسه بعد پس از گفت و گو درباره بنای تاریخی، بنا رسم شده ، اطراف آن را به دلخواه نقا شی می کنند. پس پایان کار نمایشگاهی در کلاس تشکیل شده و هر فرد یا گروه درباره ی محصول هنری خود صحبت می کند.
ترکیب رنگ ها : سه رنگ اصلی زرد- قرمز- آبی را دو تا دو تا با هم ترکیب کرده طیف های مختلف یک رنگ را به دست می آورند. برای این کار ابتدا رنگ روشن را در ظرف می ریزیم سپس رنگ تیره را به مقدار کم اضافه می کنیم. این کار را ادامه می دهیم تا طیف های مختلف یک رنگ تشکیل شود. در استفاده از رنگ های آبکی، برای کم رنگ شدن به آن مقدار کمی آب اضافه می کنیم. اما در رنگ های گواش یا رنگ روغنی برای پر رنگ و کم رنگ کردن دانش آموزان این فعالیت به صورت فردی ا نجام می شود.
جدول فعالیت های نقاشی در پایه ی ششم
عنوان
فعالیت یاد گیری
نقاشی با موضوع معین
نقاشی از آداب و رسوم و فرهنگ ملی و محلی نقاشی از حضور انسان در بناهای میراث فرهنگی
نقاشی برای قصه
نقاشی صحنه های مختلف قصه برای تهیه کتاب (فردی)
طراحی
طراحی ساده اشیاء و طبیعت از روی مدل واقعی
رنگ ها
ترکیب رنگ ها و ساختن طیف های مختلف از یک رنگ
جدول فعالیت های یادگیری دانش آموزان پایه ششم ( کاردستی)
عنوان
فعالیت یادگیری
شکل سازی با کاغذ و مقوا
ساخت کتاب – ساخت قاب عکس
کاربا مواد دو ریختنی
ساختن کلاژ تر کیبی
شکل سازی با جعبه ها و قوطی های دور ریختنی
کار با گل رس
ساختن حجم گلی – رنگ آمیزی حجم گلی
نمونه فعالیت کاردستی در پایه ششم
ابزار و مواد
فضای آموزشی
نوع فعالیت
زمان فعالیت
نوع ارزشیابی
ابزار نوشتن و نقاشی کاغذ و مقوا برای صفحات و جلد کتاب قیچی و وسایل اتصال
کلاس
گروه کوچک
4 تا6 جلسه به صلاحدید معلم
فرایندی و پایانی
مراحل اجرا
1- دانش آموزان در گروه های کوچک قصه، خاطره یا شهر ها خود را آمـــاده کنید. ( قصه گویی)
2-قصه را در کاغذ معمول نوشته ،جای تصویرها ، انداز ه ها و تعداد آن ها را مشخص کنند. ( قصه گویی)
3- ابتدا در مورد شکل و اندازه کتاب فکر و مشورت کنند و تصـــــــمیم بگیرند ( کاردستی)
4- با توجه به ایده خود کتاب را به روش صفحات جدا از یکدیگر و یا پیوسته بسازند.
5- درروش صفحه های به هم پیوسته کار جلد و نحوه یستن کتاب را ابتدا طراحی کرده ، در پایان کار اجرا نمایند.
جدول فعالیت های یادگیری دانش آموزان پایه ششم ( تربیت شنوایی)
عنوان
فعالیت های یادگیری
تشخیص ضرب آهنگ های سازهای کوبه ای
آشنایی با طبل به عنوان نمونه ای از سازهای کو به ای
بازدید از کارگاه ساخت طبل یا دیدن فیلم آن
ساختن طبل و تولید صدا با طبل های دست ساز و مقایسه ی صداها
سرود خوانی
خواندن سرود جمهموری اسلامی
خواندن شعر و سرود
وزن خوانی بر اساس تقطیع ا شعار
جدول فعالیت یادگیری پایه ششم (قصه گویی)
عنوان
فعالیت یادگیری
قصه گویی
قصه گویی همراه با اجرای نقش نوشتن قصه و خاطره
تعریف خانواده
تعریف خاطره همراه با اجرای نقش
تبدیل قصه نمایش نامه
تبدیل خاطره ، قصه یا شعر به نمایش نامه
جدول فعالیت یادگیری پایه ششم (نمایش)
عنوان
فعالیت یادگیری
بازی برای تقویت دقت حواس
سوال های دقتی
اجرای نمایش
اجرای نمایش بر اساس قصه ای که به نمایش نامه تبدیل کرده اند.
چگونگی ارزشیابی فعالیت های هنری دانش آموزان
ارزشیابی فعالیت های هنری دانش آموزان به دو شکل فرایندی و پایانی انجام می شود.
ارزشیابی فعالیت های هنری دانش آموزان
فرایندی در طول انجام فعالیت هنری
پایانی------ در پایان هر جلسه-------1- خود ارزشیابی 2- دیگر ارزشیابی 3- ارزش یابی توسط معلم
پایانی ------ در پایان هر نیم سال تحصیلی (بررسی پوشه کار(
طراحی آموزشی
گام اول : ایجاد انگیزه گام دوم: توضیح فعالیت و ارائه ی اطلاعات
گام سوم: اعلام انجام فعالیت گام چهارم: جمع بندی یا جمع آوری تولید هنری
فراگیران
گام پنجم: ارزشیابی( جمع بندی نظر فراگیران و ارائه نظر)
روش های های یاد دهی – یادگیری
روش توضیحی – روش پرسش و پاسخ- روش نمایش- روش ایفای نقش - روش واحد کار – یا پروژه – روش گردش عملی
از دانش آموزان بخواهید با گردش در طبیعت بدون آسیب رس اندن به محیط زیست با جمع آوری دانه ها ، برگ های کوچک که از شاخه جدا شده ، هسته ها ، سنگ های ریز یا نمونه های مشابه را جنع آو ری کنند و با تعدادی از آن ها شکل دلخواه بسازند. مدت این فعالیت حدود 10 دقیقه است. بقیه ی وسایل ( نمونه ها) را برای اجرای فعالیت های دیگر نگهداری کنند.
خط: خط دومین عنصر است که از نقطه های زیادی تشکیل شده است. خطوط مختلف از بهم پیوستن نقطه ها به هم یا حرکت نقطه ها در فضا ایجاد می شوند.
توجه کودکان را به انواع خط در فضای طبیعت و پیرامون جلب کنید. آن ها با تنه و شاخه های درختان ، رگ برگ ها، رعد و برق ، خطوط امواج آب ، راه راهای بدن کورخ و... آشنا هستند.
کودکان رابه یافتن انواع خط در طبیعت تشویق کنید و از آن بخواهید که آن ها را با هم مقایسه کنند خطوط منحنی در طبیعت مانند لبه تپه ها ، کوهان شتر، موی دم اسب، پای لک لک خط شکسته در طبیعت مانند برگ آناناس ، رعد و برق
دانش آموزان انواع خطوط طبیعی در دس ترسی مانند ( ساقه ها ، شاخه ها ، برگ های سوزنی ، ...) را جمع اوری کنند و با آن ها شکل بسازند و نمونه های باقی مانده را برای اجرای فعالیت های کارد ستی نگه دارند.
شکل : شکل ها دو دسته اند : 1- سطح ها 2- حجم ها
سطح دارای طول و عرض (2 بعد) حجم دارای طول و عرض و ارتفاع (3 بعد) هستند.
سطح ها ----1- مصنوعی ---1-1هندسی (هندسی مانند سطوح بشقاب ها ، ساعت ها ) -----1-2 غیر هندسی (غیر هندسی مانند شیشه های عینکف جوراب)
سطح ها ---2- طبیعی (طبیعی به صورت غیرهندسی (آبی) بافت می شوند مانند برگ ها به شکل هندسی مانند کاه کامل و برگ نیلوفر)
نظرات شما عزیزان:
تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت: