درس 4 سفر به اعماق زمین
الف ) گزینه درست را با علامت ضربدر مشخص کنید .
1 ) کدام قسمت زمین حالت جامد نیست ؟
□ د ) پوسته □ ج ) هسته داخلی □ ب ) خمیرکره □ الف ) سنگ کره
2 ) حجم کدام لایه بیشتر از بقیه لایه ها است ؟
□ د ) گوشته □ ج ) سنگ کره □ ب ) هسته خارجی □ الف ) هسته داخلی
3 ) کدام لایه از بقیه متراکم تر است ؟
□ د ) هسته داخلی □ ج ) گوشته زیرین □ ب ) سنگ کره □ الف ) خمیرکره
4 ) بعد از سنگ کره چه لایه اي قرار دارد ؟
□ د ) گوشته زیرین □ ج ) هسته خارجی □ ب ) خمیرکره □ الف ) هسته داخلی
5 ) کدام لایه نقش مهمی در ایجاد زلزله دارد ؟
□ د ) پوسته □ ج ) هسته داخلی □ ب ) خمیرکره □ الف ) سنگ کره
6 ) سرعت امواج لرزه اي در کدام لایه کمتر است ؟
□ د ) هسته داخلی □ ج ) گوشته زیرین □ ب ) سنگ کره □ الف ) خمیرکره
.....................................................................................................................................................................................
6 5 4 3 2 1
ب د د ب ب د
.....................................................................................................................................................................................
ب ) در جاهاي خالی کلمه هاي مناسب قرار دهید .
1 ) مواد مذابی که از مخروط آتشفشان فوران می کند مربوط به لایه ي ........................ است .
2 ) دانشمندان معتقدند ...................... وسیله اي هستند که سفر واقعی به درون زمین را می توانند انجام دهند .
3 ) امواج لرزه اي درون زمین، از سنگ هاي سخت و متراکم، .................. عبور می کنند.
4 ) لایه سنگ کره روي لایه ........................ حرکت دارد .
١٨
5 ) عمیق ترین چاهی که تا کنون دانشمندان حفر کرده اند ................ کیلومتر است .
6 ) امواج لرزه اي درون زمین، از سنگ هاي نرم و کم تراکم، ....................... عبور می کنند .
.....................................................................................................................................................................................
6 5 4 3 2 1
خمیرکره امواج لرزه اي سریع تر خمیرکره سیزده کندتر
.....................................................................................................................................................................................
نشان دهید . « غ» جمله نادرست را با « ص» ج ) جمله درست را با
1 ) امواج لرزه اي، وسیله اي هستند که سفر واقعی به درون زمین را می توانند انجام دهند و از سنگ هاي مختلف
عبور کنند .
2 ) به دلیل گرم بودن بیش از حد مرکز زمین سفر به درون آن غیرممکن است .
3 ) خمیرکره بر روي سنگ کره حرکت می کند .
4 ) فاصله سطح زمین تا مرکز زمین حدود 4600 کیلومتر است .
5 ) دانشمندان به وسیله امواج لرزه اي بیشترین اطّلاعات را درباره ي درون زمین به دست می آورند .
6 ) هسته ي داخلی مایع و هسته ي خارجی جامد است .
.....................................................................................................................................................................................
6 5 4 3 2 1
ص ص غ غ ص غ
.....................................................................................................................................................................................
د ) به سوال هاي زیر پاسخ کامل دهید .
1 ) امواج لرزه اي را تعریف کنید . به امواجی که در اثر شکستن ناگهانی سنگ هاي درون زمین در اثر زمین لرزه
ایجاد می شوند امواج لرزه اي می گویند .
2 ) به امواجی که در اثر شکستن ناگهانی سنگ هاي درون زمین در اثر زمین لرزه ایجاد می شوند چه می گویند
؟ امواج لرزه اي می گویند .
١٩
3 ) دانشمندان با استفاده از چه امکاناتی ، به ویژگی هاي لایه هاي درونی زمین پی می برند ؟
دانشمندان با استفاده از تغییرات سرعت امواج لرزه اي در بخش هاي مختلف درون زمین، به ویژگی هاي لایه هاي
درونی آن پی می برند. بعضی لایه هاي زمین از مواد متراکم و بعضی از مواد کم تراکم تشکیل شده اند.
4 ) ساختمان درونی زمین، براساس ترکیب شیمیایی و جنس مواد تشکیل دهنده به چند لایه تقسیم می شود ؟
به سه لایه پوسته، گوشته و هسته
5 ) ساختمان درونی زمین، براساس ترکیب فیزیکی حالت مواد تشکیل دهنده ( جامد . مایع . خمیري ) به چند
لایه تقسیم می شود ؟ به پنج لایه سنگ کره ، خمیرکره ، گوشته زیرین ، هسته داخلی و هسته خارجی
6 ) منشأ بیش تر آتش فشان ها و زمین لرزه ها مربوط به کدام لایه می باشد و این لایه تا چه عمقی از زمین
قرار دارد ؟ مربوط به لایه خمیره کره می باشد . این لایه تا عمق حدود 350 کیلومتري ادامه دارد .
7 ) گوشته ي زیرین کجا قرار دارد و چه حالتی دارد ؟ این بخش که حالت جامد دارد، از زیر خمیرکره تا ابتداي
هسته ي خارجی ادامه دارد.
8 ) هسته ي خارجی کجا قرار دارد و چه حالتی دارد ؟ این بخش حالت مایع دارد و از گوشته ي زیرین تا هسته
ي داخلی ادامه دارد.
9 ) هسته ي داخلی کجا قرار دارد و چه حالتی دارد ؟ این بخش حالت جامد دارد و مرکز زمین را تشکیل می
دهد.
10 ) دانشمندان چطور دریافتند که هسته ي داخلی زمین جامد و هسته ي خارجی ، حالت مایع دارد ؟
چون سرعت امواج لرزه اي در سنگ هاي جامد زمین سریعتر و در سنگ هاي نرم و خمیري کندتر است دانشمندان
با استفاده از این اختلاف سرعت امواج لرزه اي در حالت هاي مختلف مواد تشکیل دهنده ي هسته ي زمین ، دریافتند
که هسته ي خارجی زمین حالت مایع دارد و هسته ي داخلی ، حالت جامد دارد .
11 ) چرا در مواد متراکم مثل آهن امواج سریعتر عبور می کند ولی در موادي مثل پلاستیک یا چوب که تراکم
کمتري دارند امواج دیرتر عبور می کنند ؟
در مواد متراکم مولکول هاي سازنده این مواد به صورت متراکم و متوازن و همگن در کنار هم قرار گرفته اند بنابراین
امواج به راحتی منتقل می شوند . در مواد کم تراکم مثل چوب و یا پلاستیک مولکول ها از هم فاصله داشته و ذرات
ماده نامتوازن و ناهمگن هستند بنابراین انتقال امواج کندتر صورت می گیرد .
٢٠
12 ) حرکات قطعات سنگ کره بر روي خمیرکره باعث پیدایش کدام پدیده ها می شوند ؟
اگر قطعات سنگ کره به هم نزدیک شود سبب پیدایش کوه و آتشفشان می شود و زلزله پدیده اي است که هم در
اثر دورشدن و هم نزدیک شدن قطعات سنگ کره به وجد می آید .
13 ) تراکم مواد در مرکز زمین بیشتر است یا در سطح آن ؟ دلیل بیاورید .
هر چه از سطح زمین به عمق زمین پیش می رویم به دلیل فشار و سنگینی لایه هاي بالایی ، تراکم مواد در مرکز زمین
بیشتر است .
14 ) دانشمندان با چه ابزاري بیشترین اطّلاعات را درباره ي درون زمین به دست می آورند؟ با توجه به اینکه
عمیق ترین چاهی که حفر شده 13 کیلومتر است و عمق زمین 6400 کیلومتر می باشد پس مناسب ترین روش
مطالعه درون زمین استفاده از ثبت امواج لرزه اي است .
15 ) جنس هسته از چیست و سبب چه خاصیتی در زمین شده است ؟
جنس هسته از آهن و نیکل است و خاصیت مغناطیسی سطح زمین نیز به همین علت است .
16 ) به غیر از لرزش موبایل در حالت ویبره ، جند نمونه از لرزش اجسام را در محیط اطرافتان نام ببرید .
انجار بمب . عبور هواپیما از ارتفاع پایین . رعد و برق شدید . عبور کامیون هاي سنگین در شهر . کندن زمین توسط
دلرهاي بزرگ .
سوال هاي مربوط به آزمایشات علوم
1__ از یک سر میز آهنی به آن ضربه اي می زنیم و هم کلاسی شما در طرف دیگر میز با دست خود لرزش هاي
ایجاد شده را حس می کند . بعد آزمایش را روي میزهاي چوبی و پلاستیکی نیز تکرار می کنیم و نتیجه را با هم
مقایسه می کنیم . از این آزمایش ها چه نتیجه اي می گیریم ؟ ( با توجه به موضوع امواج لرزه اي کره زمین )
همانطوري که در این آزمایش امواج از میزهاي آهنی سریعتر از میزهاي چوبی و پلاستیکی عبور کرد پس نتیجه می
گیریم که امواج لرزه اي درون زمین، از سنگ هاي سخت و متراکم، تندتر و از سنگ هاي نرم و کم تراکم، کندتر
عبور می کنند .
٢١
2 ) یک قطعه چوب خشک را با دو دست می شکنیم . همین کار را با چوب مرطوب انجام می دهیم . آیا چوب ها
مثل هم می شکند . از این آزمایش چه نتیجه اي می گیریم ؟ ( با توجه به موضوع لایه هاي کره زمین ) .
نتیجه می گیریم همانطوري که چوب خشک در اثر فشار می شکند سنگ کره هم در اثر جابجایی و فشار می شکند
ولی قسمت هاي خمیري کره زمین نمی شکنند چون مثل چوب آزمایش ما نرم هستند .
3 ) یک ظرف بزرگ را از آب پر کردیم و روي گاز روشن قرار دادیم و دو قطعه یونولیت به اندازه ي ورقه ي
کاغذ را روي آب قرار دادیم. حرکت قطعات یونولیت را بر روي آب با حرکت قطعات سنگ کره بر روي
خمیرکره مقایسه کنید. از این آزمایش چه نتیجه اي می گیریم ؟ ( با توجه به موضوع لایه هاي کره زمین )
یونولیت ها به سه جهت حرکت می کنند . الف ) از هم دور می شوند . ب ) به هم نزدیک شده و باهم برخورد می
کنند . ج ) در کنار هم می لغزند . درست همین حرکات براي سنگ کره که روي خمیرکره ( لایه داغ زمین ) قرار
دارد ممکن است اتفاق بیفتد .
پایان درس چهارم
جهت مطالعه
دانشمندان به چند روش به مطالعه ي درون زمین می پردازند ؟
الف ) روش مستقیم : حفر چاه ، مطالعه مواد مذاب ، عکس برداري و فیلم برداري
ب ) روش غیر مستقیم : استفاده از ثبت امواج لرزه اي ، چشمه هاي آب گرم ،
شهاب سنگ هایی که روي زمین می افتند و با ضربه اي که وارد می کنند در
زمین گودال ایجاد می کنند
٢٢
نظرات شما عزیزان: